Over Emile Claus, Prins van het luminisme

Emile Claus (Sint-Eloois-Vijve 1849 - Astene 1924) wordt terecht beschouwd als een van de grootmeesters in de Belgische schilderkunst.

Hij studeert aan de academie van Antwerpen. Zijn eerste werken getuigen van een realistische, eerder academische stijl. Al vlug stapt hij over naar het plein-air genre in het spoor van de School van Barbizon met o.a. Jean-François Millet. Hij onderneemt reizen naar Spanje en Noord-Afrika. In 1883 vestigt hij zich te Astene in Villa Zonneschijn, die de naam zal krijgen: ‘tempel van het luminisme’. In 1886 trouwt hij met Charlotte Dufaux, een notarisdochter uit Deinze.

Door zijn contacten met Parijs raakt hij in de ban van de nieuwe stijl van Monet en de impressionisten: hun vluchtige manier van schilderen, maar vooral hun gedrevenheid voor de weergave van het licht. Claus schildert portretten, figuren en het land aan de Leie, dat hem blijft betoveren in al zijn facetten. In 1904 sticht hij de vereniging ’Vie et Lumière’, die een grote groep schilders bijeenbrengt. Tot zijn vrienden behoren ook schrijvers als Cyriel Buysse en Emile Verhaeren.

In de Eerste Wereldoorlog trekt hij naar Londen. De stad en de Theems oefenen een bijzondere aantrekkingskracht op hem uit, waarvan hij de sfeer veelal weergeeft in grijze halve tonen. Zijn geliefde leerling en minnares, Jenny Montigny, verblijft hier vaak bij hem.

Claus kreeg de naam ‘Prins van het luminisme’, gefascineerd als hij was door het licht, de trillingen en de schakeringen van het licht en door de picturale weergave ervan. Al is hij een echte impressionist, hij overstijgt het vluchtige en het momentane van het impressionisme door zijn aandacht voor een solide compositie en een eigen kleur- en toetslegging.

Reeds tijdens zijn leven beïnvloedde Claus een hele schare schilders, waaronder een aantal vrouwen, o.a. Anna De Weert, Jenny Montigny, Yvonne Serruys en Gabrielle della Faille. In de lijn van Claus getuigt Anna De Weert: “Voor mij is het licht iets goddelijks. Het licht is een grote tovenaar, een veranderende kracht.”